یکی از نکات مهمی که قبل از آوردن پرنده برای نگهداری در منزل باید به آن توجه کنید قفس پرنده می‌باشد. به خاطر داشته باشید حتی پرنده‌هایی که مدتی را خارج از قفس سپری می‌کنند، بخش زیادی از روز را در قفس به سر می‌برند. فراهم نمودن قفس و تجهیزات لازم  و مناسب برای نگهداری پرنده باعث می‌شود که پرنده در محیطی شاد و سالم زندگی کند.

بررسی فاصله نرده‌های قفس مناسب

هرچه قفس پرنده بزرگ‌تر و فاصله نرده‌های قفس از هم کمتر باشد از آسیب‌های احتمالی به پرنده کم می‌شود. فاصله بین نرده‌های قفس باید به گونه‌ای باشد که سر پرنده از بین آن عبور نکند. در جدول زیر فاصله نردهای قفس و نشیمنگاه متناسب با سایز پرنده پیشنهاد می‌شود.

چگونگی تعیین اندازه قفس برای پرنده خود

برای پرنده‌های متوسط تا بزرگ اندازه محل زندگی پرنده در قفس ( نباید فضای بین کف قفس با سینی را در نظر گرفت) باید عرض، عمق و ارتفاع قفس حداقل حدود 1 تا ½ برابر  فاصله نوک دو بال پرنده بالغ  در حالت پرواز باشد. در این صورت حرکت پرنده راحت بوده و احتمال آسیب پر پرنده کم می‌شود. در مورد پرنده‌های کوچک اندازه قفس باید متناسب با میزان فضا برای پرواز پرنده باشد. این اندازه‌ها حداقل اندازه‌های لازم برای زندگی پرنده در قفس می‌باشد ولی هرچه اندازه قفس بزرگ‌تر باشد بهتر است.

مرغ عشق‌ها دوست دارند به این‌ور و آن ور بپرند و قفس آنها باید بلند و عریض باشد. قناری‌ها  فنچ‌ها دوست دارند پرواز کنند و باید قفسشان پهن و بلند باشد تا بتوانند پرواز کنند. عروس هلندی به قفسی نیاز دارد که به اندازه کافی بلند و پهن باشد که تاج و دم بلندش در اثر برخورد با نرده شکسته نشود.

شکل ظاهری و درب قفس پرندگان

قفس‌های مربع و مستطیل به دلیل راحتی در تمیز کردن و راحت بودن حیوان در این قفس‌ها گزینه مناسبی برای نگهداری پرنده می‌باشند. هرچه که تعداد گوشه‌های قفس بیشتر شود فضای قفس کوچک‌تر می‌شود و محل اتصال لبه‌ها امنیت پرنده را کم می‌کند. درب قفس باید به اندازه‌ای باشد که به‌راحتی دست شما از آن عبور کرده و بتوانید پرنده را به راحتی از قفس بیرون بیاورید. باید درب قفس قفل داشته باشد که پرنده نتواند به‌راحتی فرار کند.

جنس نرده و کف قفس

معمولاً بهترین جنس قفس، قفس‌های فلزی است که هم تمیز کردن آن راحت است و نسبت به حرکت پرنده مقاوم است و می‌ایستد. سینی‌های کشویی برای کف قفس بسیار مناسب‌اند؛ کف قفس باید به‌راحتی جدا شده، تمیز شود و دوباره سر جای خود قرار گیرد که سینی‌های کشویی این امکان را فراهم می‌کنند. این سینی‌ها باید طوری طراحی شوند که فاصله‌ای با دیوارهای قفس ایجاد نکند و حتی بعد از بیرون کشیدن سینی فضایی برای فرار پرنده ایجاد نشود. می‌توانید کف سینی را روزنامه بگذارید و روزانه آن را عوض کنید. به‌هیچ‌عنوان از تراشه‌های چوب و خاک اره استفاده نکنید، چراکه می‌تواند مجاری تنفسی پرنده را تحریک کند.

انتخاب محل قرار دادن قفس

باید در ارتفاعی قرار گیرد که نشیمنگاه چوبی پرنده جلوی قفسه سینه شما قرار گیرد. پایین‌تر از این ارتفاع ( بخصوص وقتی روی زمین قرار داده شوند) باعث مضطرب شدن پرنده و ایجاد حس آسیب‌پذیری در پرنده خواهد شد. بالاتر از قفسه سینه خود نیز قرار ندهید که در این صورت پرنده حس برتری می‌کند. در حیات‌وحش پرنده‌های غالب روی شاخه‌های بالاتر می‌نشینند. پرنده خود را در مکان آفتاب‌گیر و بدون پرده نگهداری کنید. اگر پرنده شما بسیار اجتماعی است و بودن در جمع را دوست دارد، قفس آنها را در جایی که فعالیت انسانی وجود دارد بگذارید. اگر پرنده شما در جمع بودن را دوست ندارد می‌توانید قفس او را به مکانی آرام در منزل  خود ببرید.

وسایل زیادی برای داخل قفس مورد نیاز است. این وسایل شامل نشیمنگاه ( که می‌تواند چوبی و یا از جنس دیگر باشد)، ظروف، وسایل نظافت، لانه (بسته به گونه پرنده) پوشش قفس، و اسباب بازی می‌باشند.  مطمئن شوید که وقتی همه این وسایل در داخل قفس باشند فضای کافی برای پرواز و حرکت پرنده بدون گیرکردن و برخورد به اشیا وجود دارد. در نظر داشته باشید که وسایل داخل قفس بعد از مدتی  به دلیل جویده شدن و نظافت مکرر و ساییدگی‌های ایجادشده باید عوض شوند.

انتخاب بهترین نوع نشیمنگاه پرنده

پرنده‌ها بیشتر وقت خود را به‌صورت ایستاده می‌گذرانند و به همین دلیل هم داشتن نشیمنگاه مناسب بسیار ضروری است. انواع مختلف و سایزهای مختلفی از نشیمنگاه باید تهیه شود. توصیه می‌شود که در داخل قفس یک نشیمنگاه‌های سیمانی، یک شاخه درخت و یک نشیمنگاه طنابی قرار داده شود. سایز نشیمنگاه را متناسب با سایز پرنده انتخاب کنید.

• نشیمنگاه‌های سیمانی: این نشیمنگاه‌ها برای سایش منقار و ناخن‌های پرنده لازم است. به همین دلیل به آن نشیمنگاه پیرایش هم گفته می‌شود.
• نشیمنگاه شاخه درخت: شاخه‌های طبیعی از تکه چوب‌های برای داخل قفس مناسب‌ترند. زیرا شکل ناهموار شاخه‌های طبیعی باعث می‌شود که پرنده به هنگام ایستادن بر روی آن فشار یکسانی همیشه بر پاها وارد نشود. شاخه درختان میوه و درختان دانه‌دار مثل درخت زبان گنجشکی، زغال اخته، نارون قرمز و مگلونیا برای این کار مناسب‌اند. شاخه‌های درخت انگور هم می‌توان استفاده کرد. شاخه‌ها را به‌اندازه متناسب با قفس ببرید و سپس با مواد شوینده شسته و تمیز کنید و در مقابل آفتاب خشک‌کنید. شاخه‌ها را خوب نگاه کنید که تخم حشرات بر روی آن نباشد و اگر بود آنها را قبل از قرار دادن در قفس از روی شاخه حذف کنید وگرنه تخم‌ها بر روی شاخه رشد خواهند کرد. توصیه می‌شود که شاخه‌ها را به مدت چهل و پنج دقیقه در دمای دویست درجه در داخل فر قرار دهید تا همه تخم‌ها از بین بروند.
• نشیمنگاه‌های طنابی: طناب‌های طبیعی و طناب‌های پنبه‌ای برای این کار مناسب هستند. این طناب‌های به راحتی قابل شستشو هستند. فقط باید حواستان باشد که پرنده طناب را نخورد و یا پنجه‌اش در رشته‌های تابیده طناب گیر نکند.

وسایل دیگری که می‌توان از آن به عنوان نشیمنگاه استفاده کرد شامل تاب می‌باشد که شاه طوطی و برخی از پرندگان سایز متوسط از نشستن و تاب خوردن بر روی آن لذت می‌برند.

باید بدانید که پرنده‌ها همه چیز به غیر از ظرف غذا و خود قفس را می‌جوند و تکه تکه می‌کنند. به همین دلیل نیز باید بعد از مدتی آن‌ها را با نشیمنگاه جدید تعویض کنید. نشیمنگاه‌های پلاستیکی به‌هیچ‌عنوان توصیه نمی‌شود چرا که سطحان لغزنده است و اگر توسط پرنده خورده شود ممکن است مشکلاتی در پرنده ایجاد کند. از سوهان ناخن نیز نباید در ساخت نشیمنگاه استفاده شود که می‌تواند باعث آسیب پنجه پرنده شود.

انتخاب محل قرار دادن نشیمنگاه

به هنگام قرار دادن نشیمنگاه در یک ظرف غذا و آب و در نشیمنگاه دیگر اسباب بازی‌ها و نشیمنگاه سیمانی را در جای دیگر از قفس برای پیرایش قرار دهید. نشیمنگاه باید به گونه‌ای قرار گیرد که مانع حرکت پرنده نشود و باعث آسیب پرهای پرنده به هنگام حرکت نشوند. نشیمنگاه باید طوری در قفس قرار گیرد که وقتی پرنده بر روی آن می‌ایستد، دمش به نرده‌های برخورد نکند. نشیمنگاه‌ها را درست بالای ظرف غذا و آب قرار ندهید.

ظروف مورد نیاز قفس پرنده

ظروفی که در قفس مورد استفاده قرار می‌گیرد باید اندازه مناسبی داشته باشد. ظرفی که برای غذا و آب مورد استفاده قرار می‌گیرد باید به آسانی از قفس جدا شده و به صورت روزانه تمیز گردد.

ظروفی که از استیل زنگ نزن، سفالی و یا پلاستیک فشرده هستند در برابر مواد ضدعفونی کننده و شستشو مقاوم هستند. آب باید در ظروف و یا بطری‌هایی مثل بطری‌های خوکچه هندی ریخته شود. مطمئن شوید که پرنده شما طرز استفاده از بطری آب را بلد است. بطری‌ها باید به‌راحتی جدا شده و قابل شستشو باشند. از بورس برای شستشو استفاده کنید. ظرف غذا و آب پرنده را درجایی قرار دهید که احتمال آلوده شدن با مدفوع پرنده وجود نداشته باشد.

وسایل نظافت پیرایش پرنده

وسایل نظافت پیرایش شامل ناخن گیر، قیچی تیز، آب پاش، و حمام پرنده می‌باشند. از یک آب‌پاش و یک ظرف پلاستیک برای حمام کردن پرنده استفاده کنید.

لانه پرنده و پوشش قفس

برای پرندگان کوچکی مثل فنچ نیاز به لانه‌ای برای پنهان شدن پرنده می‌باشد. این لانه باید در بالاترین بخش قفس نصب شود و به‌راحتی هم از قفس جدا و تمیز شود. استفاده از پوشش برای قفس برای پرنده نشانه‌ای از زمان خواب پرنده می‌باشد. شما می‌توانید از کاورهای آماده و یا از یک پتو استفاده کنید. سعی نکنید از کاور قفس برای تنبیه پرنده و یا طولانی کردن زمان خواب پرنده استفاده کنید. برخی افراد برای پرنده خود اتاقی در نظر می‌گیرند که آرام و تاریک است و به هنگام خواب پرنده به آن اتاق منتقل می‌کنند. فراهم کردن مکان آرام و تاریک برای خواب پرنده سلامت حیوان را به دنبال خواهد داشت.

بهترین اسباب بازی برای پرنده خود انتخاب کنید

اسباب بازی‌هایی که برای قفس پرنده خود انتخاب می‌کنید باید تنوع بالایی داشته باشند به این دلیل که در هنگام نبود شما بیشتر اوقات روزشان را با بازی کردن با این وسایل می‌گذرانند. برای قفس پرنده‌های کوچک معمولاً از وسایل بازی و آینه کوچک و سبک استفاده می‌شود. پرنده‌های بزرگ‌تر دوست دارند با منقار، زبان و پاهایشان با وسایل، بازی کنند پس بهتر است از اسباب بازی‌های بزرگ‌تر برای این حیوانات استفاده شود.

پرندگان ممکن است به وسایل بازی خود نوک بزنند و به همین دلیل باید در انتخاب جنس و مواد اولیه تشکیل دهنده اسباب‌بازی دقت فراوانی به خرج دهید تا از مسمومیت پرنده جلوگیری شود. بهتر است از وسایل بازی چوبی و پلاستیک فشرده در قفس پرنده خود استفاده کنید. به صورت روزانه اسباب بازی حیوان خود را بررسی کنید تا در صورت تغییر شکل و یا تخریب لایه‌های بیرونی این وسایل توسط حیوان، آن را با وسایل جدید تعویض کنید.

برای حفظ جذابیت و ایجاد تنوع اسباب بازی‌ها توصیه می‌شود هر چند هفته یک‌بار از وسایل جدیدی در قفس حیوان خانگی خود استفاده کنید در غیر این صورت احتمال بی حوصلگی پرنده افزایش یافته و مشکلات رفتاری به مرور زمان بروز می‌کند. توجه داشته باشید پیدا کردن وسایل بازی مورد علاقه و مناسب پرندگان شما نیاز به آزمون‌وخطا و پیگیری شما دارد.

از اسباب‌بازی متنوع و ایمن برای پرنده خود استفاده کرده و وسایل بازی را در محلی از قفس قرار دهید که به راحتی در دسترس حیوان باشند مثلاً در یک سر نشیمن‌گاه مورد علاقه حیوان می‌توانید از این وسایل استفاده کنید.

تعدادی از اسباب بازی پرندگان موجود در بازار قابلیت جایگذاری مواد غذایی مخصوص پرندگان در خود را دارند. با استفاده از این نوع اسباب‌بازی پرندگان، حیوان شما همانند محیط طبیعی زندگی خود با چالش و جستجوی غذا روبرو خواهد شد که باعث تحریک ذهنی پرنده می‌شود.

شستشو و ضد عفونی کردن قفس پرندگان

تمامی وسایل موجود در قفس پرنده شما باید توسط آب داغ و مواد شوینده رایج شسته شود. البته استفاده از مواد ضد عفونی کننده مثل سفید کننده‌ها با نسبت یک به چهل (سفید کننده به آب) می‌تواند یک انتخاب هوشمندانه برای ضدعفونی کردن محیط قفس پرنده شما باشد. بعد از ضد عفونی کردن قفس و سائل آن حتماً به صورت کامل وسایل را آب‌کشی کرده و در مقابل آفتاب و هوای آزاد خشک‌کنید تا به صورت کامل بوی مواد شوینده مورد استفاده از بین رود. توجه داشته باشید استفاده از مواد شوینده بودار می‌تواند دستگاه تنفسی پرنده را تحریک و آسیب‌پذیر کند.